مدت زمان تخمینی مطالعه: 3 دقیقه
در ارث موانعی وجود دارند که قانون مدنی ایران به آنها پرداخته است و ما در این مقاله سعی داریم تا چکیده ای از آنها را خدمت شما ارائه دهیم.
موانع ارث بری چیست؟
قتل مورص، کفر، لعان، جنین، ولادت زنا، غایب مفقود الاثر، برده بودن
۱. قتل مورث: یکی از مصادیق مهم در خصوص ایجاد مانع در ارث و میراث به قتل متوفی میتوان اشاره نمود. در قانون مدنی ایرانی، ماده ۸۸۰ این موضوع را اینگونه عنوان نموده است که؛ هرگاه شخصی مورث خویش را عمدا بکشد، از ارث متوفی محروم میشود این موضوع در بالمباشره بودن و یا بالتسبیب بودن شخص، منفردا یا با کمک دیگری این عمل را مرتکب شده باشد نیز صدق میکند.( اگر کشتن به منظور حد یا قصاص باشد، یا در راه دفاع و جهاد رخ دهد مانعی برای ارث بردن محسوب نمیگردد. اگر قتلی خطایی دخ دهد، تنها قاتل از دیه ارث نمیبرد. در پاره ای از موارد قتل شبیه عمد، قتل خطایی تلقی شده است.)
۲. کفر: یکی دیگر از مواردی که مانع به ارث رسیدن ارث میباشد در ماده ۸۸۱ قانون مدنی کفر عنوان شده است. فرد کافر از مسلمان ارث نمیبرد. اگر فردی جزو وارثین کافر متوفی باشند و در بین ورثه مسلمانی حضور داشته باشد، بدون در نظر گرفتن طبقه سهم الارث، فرد مسلمان بر سایر طبقات مقدم میباشد.
اموال مرتد فطری میان ورثه مسلمان فرد تقسیم میگردد و توبه او سودی نخواهد داشت ولی توبه مرتد ملی پذیرفته میشود و اگر توبه نکند بعد از مرگ اموالش میان ورثه تقسیم میشود.
۳. لعان: مورد بعدی لعان میباشد، هنگامی که مردی به انتساب فرزندی خویش منکر شود، و به همسر خود تهمت زنا بزند، رابطه توارث از بین خواهد رفت. بدین منظور میباشد که پدر و فرزند از یکدیگر ارثی دریافت نخواهند نمود. در همچنین شرایطی، فرزند از جانب خویشاوندان مادری ارث دریافت مینماید و این یک رابطه تقابلی است چراکه تنها خویشاوندان مادر نیز از وی ارث میبرند. هنگامی که پدر از نفی ولد دست بردارد، ارث اقدام پدری با توجه به موافق بودن یا مخالف بودن ادعا پدر تعیین میشود.
۴. جنین: از دیگر مواردی که مانع ارث محسوب میشود، جنین است. در ماده ۸۷۸ قانون مدنی ایران، زمانی که به هنگام وقوع فوت مورث، جنینی وجود داشته باشد، که نقش مهمی در تقسیم سهم الارث دارد، هیچگونه تقسیم ارثی انجام نمیشود تا وضعیت جنین معلوم گردد.
در خصوص جنین این نکته را ميبايست دقت کنیم که تا زمان زنده به دنیا آمدن طفل، جنین ارثی را دریافت نخواهد کرد.
۵. ولادت زنا: بر اساس ماده ۸۸۴ قانون مدنی، ولد حاصل رابطه زنا از والدین و اقوام آنها ارثی دریافت نخواهد کرد.
۶. غایب مفقودالاثر: در ماده ۸۷۹ قانون مدنی، هنگامی که غایب مفقودالاثری وجود داشته باشد، سهم او تا زمان تعیین و تکلیف وضعیت ایشان کنار گذاشته میشود.( در خصوص مدت انتظار عده ای بر ۴ سال و عده ای دیگر بر ۱۰ سال نظر داشتند تا بشود حکم مرگ را صادر کنند.)
۷. برده بودن: برده بودن از دیگر مصادیقی است که از موانع ارث محسوب میگردد. اکنون به دلیل آنکه دیگر برده داری مرسوم نمیباشد، سایر احکام مربوط به آن نیز منتفی است ولی به طور کلی برده داری از موانع ارثی است.