چه اشخاصی از متوفی ارث میبرند؟
افرادی که با متوفی قرابت نسبی یا قرابت سببی دارند، با توجه به درجه و جایگاه قرابتی، در طبقات مختلف قرار میگیرند که با در نظر گرفتن میزان نزدیکی و دوری به متوفی، سهم الارث هر فرد متفاوت خواهد بود. این اشخاص به دو دسته تقسیم میشوند:
۱. افرادی که قرابت نسبی دارند مانند فرزند.
۲. افرادی که قرابت سببی دارند مانند زوج یا زوجه.
چه اشخاضی به موجب نسب و پیوند خونی ارث میبرند؟
۱. در طبقه اول، پدر و مادر، اولاد و اولادِ اولاد (نوه)
۲. در طبقه دوم، اجداد، برادر، خواهر و اولاد آنها
۳. در طبقه سوم، اعمام (عموها)، عمات(عمه ها)، اخوال(دایی ها)، خالات(خاله ها) و اولاد(فرزندان) آنها
انواع ارث کدام است؟
مطابق ماده ۸۹۳ قانون مدنی انواع ارث بیان شده که شامل فرض و قرابت میباشد.
آیا افراد میتوانند هم به موجب فرض و هم به موجب قرابت ارث ببرند؟
گاهی افراد هم به موجب فرض و هم قرابت ارث میبرند که عبارت اند از: پدر، دختر و دخترها، خواهر و خواهرهای ابی یا ابوین و کلاله امی(کلاله به معنای احاطه میباشد و خواهران و برادران متوفی را به این دلیل کلاله مینامند که در اطراف میت قرار دارند و آو را احاطه کرده اند.)
آیا وارثین طبقه اول یک دیگر را از ارث محروم میکنند؟
در طبقه اول وراث یکدیگر را از ارث محروم نمیکنند بلکه فقط موجب میشوند که سایر نزدیکان درجه یک متوفی ارث کمتری از مرحوم ببرند.
طبقه دوم و سوم خویشاوندان در چه صورت ارث میبرند؟
اگر طبقات قبلی خالی باشند ارث به جایگاه بعدی میرسد. یعنی اگر متوفی هیچ خویشاوند درجه اولی (پدر، مادر، فرزند یا نوه) نداشته باشد، خویشاوندان درجه دوم او ( خواهران و برادران و..) ارث میبرند و اگر هیچ خویشاوند درجه دومی هم وجود نداشته باشد، ارث به خویشاوندان درجه سوم (عمو ها و خاله ها و..) میرسد. یعنی هر طبقه از خویشاوندان حاجب (مانع) طبقه بعدی برای ارث بری میباشد.
چه اشخاصی از متوفی ارث میبرند؟
اشخاصی که با قرابت نسبی یا سببی با متوفی ارتباط دارند درطبقات مختلفی قرار میگیرند که با توجه به جایگاهی که دارند میزان سهم الارث هر شخص با دیگری متفاوت میباشد.
اشخاصی که به واسطه رابطه نسبی از متوفی ارث میبرند به شرح ذیل میباشند:
افرادی با رابطه نسبی با توجه به درجه نزدیکی که دارند در سه طبقه قرار میگیرند؛
۱. پدر و مادر و اولاد و اولاد اولاد
۲. اجداد و برادر و خواهر و اولاد آنها
۳. اعمام و عمات و اخوال و خیالات و اولاد آنها
سهم ارث ابوین (پدر و مادر) چقدر میباشد؟
پدر و مادر درطبقه اول قرار دارند و زمانی که شخصی فوت کند پدر و مادر متوفی، از ارث به جای مانده فرزند خود خواهند برد. ولی میزان ارث به اشخاصی وابسته میباشد که در این جایگاه هستند.
اگر وراث متوفی ابوین باشند و سایر وراث، فرزندان ایشان باشند، سهم پدر و مادر هر کدام یک ششم و الباقی به نسبت دو به یک بین پسر و دختر تقسیم میشود.
سهم الارث فرزند پسر چقدر میباشد؟
اگر متوفی پدر و مادر و یک و یا چند فرزند پسر باشد، در همچین شرایطی، یک ششم به پدر و یک ششم به مادر میرسد و الباقی به فرزندان پسر متوفی ارث خواد رسید.
۱. اگر در طبقه اول خویشاوندان متوفی فقط فرزندان پسر او باشند، تمام ترکه به فرزندان میرسد و به صورت مساوی بین آنان تقسیم میشود.
۲. اگر وراث یک یا چند پسر باشند به همراه ابوین (پرد و مادر) متوفی، سهم الارث مادر و پدر متوفی یک ثلث ( یک سوم) ترکه خواهد بود و مابقی به فرزند و یا فرزندان پسر میرسد که به صورت مساوی بین آنها تقسیم میشود.
۳. اگر متوفی هم فرزند دختر و هم پسر، به همراه پدر و مادر در طبقه اول داشته باشد، سهم الارث پدر و مادر به دلیل وجود فرزندان، یک سوم ترکه خواهد بود و مابقی بین فرزندان دختر و پسر متوفی تقسیم میشود. ( فرزندان پسر دو برابر فرزندان دختر اموال را به ارث میبرند.)
فرزندان دختر چقدر از متوفی ارث میبرند؟
اگر متوفی تنها یک دختر داشته باشد؛تمامی ارث ایشان به دخترش میرسد ولی در صورت تعدد دختران متوفی، ارث میان آنها به صورت مساوی تقسیم میگردد.
۱. گاهی شرایطی وجود دارد که وراث متوفی ابوین (پدر و مادر) ایشان و فرزند دخترش میباشد، میزان سهم الارث هر کدام از مادر و پدر متوفی یک ششم میباشد که ارث آن دختر سه ششم از دارایی پدر یا مادرش میباشد.(بنابرین یک ششم باقی میماند که میان آنها به شکل مساوی تقسیم میگردد مگر در شرایطی که پدر و مادر خواهر و برادرانی داشته باشند)
۲. اگر متوفی، دو یا چند دختر داشته باشد و هیچ فرزند پسری نداشته باشد، دختران وی، دو ثلث (دو سوم) ترکه را به ارث میبرند و مابقی با توجه به میزان سهم الارث هر یک در آن طبقه بینشان تقسیم میگردد.
۳. اگر وراث متوفی فقط دختر باشند، بدون وجود وراثی در طبقه اول مثل مادر و پدر، تمام ترکه به فرزند دختر(ها) میرسد و بین آنها به صورت مساوی تقسیم میگردد.
تفاوت سهم الارث فرزندان دختر و پسر چقدر است؟
حال زمانی که متوفی فرزند دختر و پسر داشته باشد و ابوین ایشان زنده باشند، سهم الارث پدر و مادر یک سوم ترکه خواهد بود و سایر اموال میان فرزندان تقسیم میگردد. (فرزندان پسر دو برابر فرزندان دختر ارث میبرند.)
سهم الارث فرزند ترنس چگونه محاسبه میشود؟
در خصوص سهم الارث افراد ترنس (تراجنسیتی) در ماده ۹۳۹ قانون مدنی اینگونه بیان شده است که اگر وراث خنثی باشند، میزان سهم الارث این افراد به شرح ذیل میباشد: اگر علائم رجولیت بر علائم اناثیت غالب باشد سهم الارث یک پسر را به ارث میبرد و در صورتی که علائم دختر غالب باشد، سهم الارث یک دختر را به ارث میبرد. شرایطی ممکن است وجود داشته باشد که هیچ یک از علائم بر دیگری غالب نباشند در همچنین مواقعی فرد، نصف مجموع سهم الارث را میبرد.
سهم الارث زن متوفی (زوجه) چقدر است؟
هرگاه میان زوج با زوجه نکاحی دائم خوانده شود، زوجین از يکديگر ارث خواهند برد. و سهم هر یک در قانون جداگانه مطرح میشود. از آنجایی که عقد دائم، از اصلی ترین شروط دریافتی سهم الارث زوجین از يکديگر میباشد، پس در عقد موقت از هم ارثی قرامت نخواهند داشت. اگر شخصی از شوهر مرحوم خود فرزندی داشته باشد، یک هشتم از متوفی سهم الارث دریافت میکند و اگر فرزندی نداشته باشد یک چهارم. در شرایطی که زوج تعدد زوجه داشته باشد، سهم هر یک از آنها در صورت داشتن فرزند یک هشتم و در صورت عدم فرزند، یک چهارم می باشد.
(سهم الارث میان زوجه ها از ماترک متوفی، به شکل کاملا مساوی تقسیم میگردد.)
اگر زوجه فرزندی نداشت، بعد از دریافت یک چهارم سهم الارث الباقی ترکه به مادر، پدر، خواهر، برادر و سایر افراد در طبقه دوم و سوم ارث میرسد. اما هنگامی که متوفی جز همسر هیچ وارث دیگری نداشته باشد، بعد از گذشت ده سال تمامی سهم الارث جز همان یک چهارم به خزانه دولت تعلق میگیرد. درواقع با سه چهارم ارث متوفی بدون وارث برخورد می شود.
سهم الارث شوهر متوفی (زوج) چقدر است؟
زوج بر خلاف زوجه از سهم الارث بیشتری برخوردار می باشد. همانند زوجه، برای زوج وجود فرزند نیز در تقسیم سهم الارث حائز اهمیت میباشد. اگر زوج از زوجه فرزندی داشته باشد یکچهارم سهم الارث، و در صورت عدم فرزند از زوجه، یک دوم ارث را دریافت مینماید. اگر زوجه هیچ وارثی جز زوج نداشته باشد بعد از فوت وی تمامی اموالش به شوهر خود میرسد.
آیا زوجین پس از طلاق رجعی (از سمت مرد) از هم ارث میبرند؟
هنگامی که زوجه به موجب زوج، طلاق رجعی گرفته باشد، به مدت سه ماه تمام یا همان مدت عده، هر کدام که فوت کنند دیگری از وی ارث میبرد. چراکه در طلاق رجعی در مدت عده هر زمان که مرد بخواهد میتواند به زن رجوع داشته باشد. (حتی بدون خواندن خطبه عقد) ولی این شرایط تنها در طلاق رجعی است و در طلاق بائن این موضوع صدق نمیکند.
آیا زوجین پس از طلاق بائن (از سمت زن) از هم ارث میبرند؟
پس طلاق بائن، زوج و زوجه از هم ارث نمیبرند. زیرا بعد از خواندن صیغه طلاق زوج و زوجین هیچ حقی بر یکدیگر نخواهند داشت حتی در مدت مشخص عده، بنابراین در مدت عده زن و شوهر از یکدیگر ارث نمیبرند.
شرایط استثنایی ارث بردن زن و شوهر از هم دیگر چیست؟
زمانی که طلاق زوج از زوجه به دلیل بیماری خاص، میباشد. اگر زوج به دلیل همان بیماری فوت کند، زوجه از ماترک متوفی ارث میبرد. طلاق اگر بائن باشد، زوجه زمانی که ازدواج نکرده باشد از زوج ارث خواهد برد.
اگر وارث سهم الارث زوجه را نپردازد تکلیف چیست؟
اگر وارث به هر دلیلی از پرداختن سهم الارث زوجه امتناع نماید، زوجه میتواند سهم خود را از عین ماترک استیفاء کند.
در چه شرایطی اموال به خزانه دولت تعلق میگیرد؟
اگر هیچ وارثی برای شخص متوفی عین مال او راجع به احکام نباشد، بعد از ده سال به خزانه دولت تعلق خواهد گرفت.
نوه ی متوفی چقدر از اموال او را به ارث میبرد؟
نوه در طبقه اول سهم الارث قرار دارد ولی زمانی نوه ارث میبرد که متوفی فرزندی نداشته باشد. در اصطلاح نوه را در تقسیم سهمالارث، قائم مقام اولاد مینامند و با هر یک از ابوین (پدر و مادر) که زنده باشد، ارث میبرد.
تفاوت سهم الارث نوه دختر و پسر چقدر است؟
اولاد پسران متوفی، به نسبت اولاد دختران، دو برابر بیشتر ارث را میبرند. (مهم جنسیت نوه نیست؛ مثلا دختری که از فرزند پسر متوفی، به دنیا آمده است، از فرزند دختر متوفی دوبرابر بیشتر ارث میبرد. به طورکلی مهم جنسیتِ اولاد متوفی میباشد نه نوه متوفی.)
چرا باید از وکیل تقسیم سهم الارث کمک بگیریم؟
افراد در برخورد با مسائل ارثی بسیار دچار تنش میشوند چرا که جدا از غم و اندوه از دست دادن عزیزی، درگیری های میان افراد یک خانواده مشکلات بسیاری را به همراه خواهد داشت. بنابراین در رویارویی با همچین مسائلی، ترجیح میدهند از وکیل تقسیم سهم الارث بهرهمند شوند.