مدت زمان تخمینی مطالعه: 6 دقیقه
در این مقاله علاوه بر توضیح این مهم، به یکی از سوالات جالب و پرتکرار هم پاسخ داده می‌شود:
اگر پدری قبل از تولد جنین فوت کند، آیا به جنین ارث تعلق می‌گیرد؟
چرا دانستن مفهوم شخصیت در حقوق اهمیت دارد؟
وجود شخصیت، اولین و اساسی ترین رکن رویدادهای اجتماعی است. مسائل حقوقی هم ازین حیث مستثنی نمی‌باشند. برای مثال با زوال شخصیت مسیر حقوقی پرونده های مربوط به آن شخصیت هم ممکن است به بن بست بخورد. از طرفی، بسیاری از مفاهیم مهم و پرکاربرد در حقوق، با شکل گرفتن شخصیت افراد هم مبدا است و با پایان شخصیت هم از بین می‌رود، مانند اهلیت تمتع و اهلیت استیفا.
انواع شخصیت در حقوق کدام است؟
همانطور که واضح و مبرهن است در حقوق دو نوع شخصیت وجود دارد: شخصیت حقیقی (یا طبیعی) و شخصیت حقوقی (یا قانونی)
منظور از شخصیت حقیقی در حالت کلی چیست؟
منظور از شخصیت حقیقی (یا طبیعی) در حالت کلی انسان هاست.
منظور از شخصیت حقوقی چیست؟
شخصیت حقوقی (یا قانونی) یعنی مجموعه ای از اشخاص یا اموال که شخصیت و نقش اجتماعی یافته و به عنوان یک واحد اجتماعی مستقل، در تعریف شخصیت بگنجد.
آیا شخصیت حقوقی می‌تواند متشکل از یک نفر باشد؟
مجموعه در تعریف شخصیت حقوقی به آن معنا نیست که حتما باید چند نفر دور هم گرد آمده باشند! مجموعه ممکن است تک عضوی هم باشد.
تعریف و اوصاف شخصیت در حقوق چیست؟
شخص به موجودی میگویند که قابلیت:
۱- بر ذمه داشتن تکالیف (مثل قابلیت بدهکار بودن)
۲- برخورداری از حقوق (مثل توانایی مالک چیزی بودن)
را داشته باشد.
شروع و پایان شخصیت حقیقی کجاست؟
شخصیت حقیقی با تولد یک انسان شکل گرفته، و با مرگ وی زائل می‌گردد.
تعریف تولد در حقوق چیست؟
تولد به مرحله ای اطلاق می‌شود که جنین در حالی که دارای حیاط است، از بدن مادر خارج شود.
اگر ندانیم جنین هنگام تولد زنده بوده یا مرده حکم چیست؟
مطابق ماده هشتصد و هفتاد و شش (876) قانون مدنی، اگر شک کنیم طفلی که مرده است، در زمان خروج از بدن مادر مرده بوده و یا زنده خارج شده و سپس مرده و نشود این شک را با دلایل و امارات برطرف کنیم، فرض بر آن است که جنین مرده به دنیا آمده.
جنین آزمایشگاهی یعنی چه؟
جنین آزمایشگاهی یعنی جنینی که نطفه‌اش در محیط آزمایشگاه منعقد شده و در وسایل آزمایشگاهی نگهداری شده و مراحل جنینی را پشت سر گذاشته
تعریف تولد جنین آزمایشگاهی چیست؟
ولادت جنین آزمایشگاهی، زمانی است که جنین بتواند بدون وسایل آزمایشگاهی به حیات خود ادامه دهد.
تعریف و اوصاف موت در حقوق چیست؟
پایان شخصیت حقیقی را موت می‌نامیم. موت ممکن است به یکی از دو صورت موت فرضی و موت حقیقی اتفاق بیفتد.
موت فرضی یعنی چه؟
طبق ماده صد و پنجاه و سه (153) قانون امور حسبی و بند 15 ماده چهار (4) قانون حمایت خانواده مصوب 1391، اگر شخصی غایب شود، مثلا به سفری رفته باشد و دیگر خبری از او نرسد، و مدت نسبتا طولانی از آخرین خبری که از او رسیده بگذرد به طوری که عرفا دیگر نتوان او را زنده دانست، چنین فرض می‌شود که او مرده است.
در چه شرایطی دادگاه برای فردی گواهی فوت فرضی صادر می‌کند؟
در حالتی که شرایط فوت فرضی (مشروح در بند بالا) محقق شده باشد، دادگاه خانواده به درخواست ورثه یا وصی یا موصی له برای او حکم موت فرضی صادر می‌کند.
تعریف فوت حقیقی در حقوق چیست؟
موت حقیقی به معنای مردن و توقف حیات شخص و مفارقت روح از بدن است. که ممکن است به یکی از دو صورت مرگ قلبی و مرگ مغزی رخ دهد.
مرگ قلبی یعنی چه؟
مرگ قلبی یا همان توقف قلب به منزله موت حقیقی است.
تعریف مرگ مغزی چیست؟
آسیب و تخریب غیر قابل جبران به نیم کره ها و ساقه مغز را مرگ مغزی گویند. مطابق قانون پیوند اعضای بیماران فوت شده یا بیمارانی که مرگ مغزی آنان مسلم است مصوب ۱۳۷۹، مرگ مغزی یا همان توقف کامل فعالیت مغز همراه با ادامه حرکت ضعیف قلب نیز در حقوق ایران به عنوان موت حقیقی تلقی شده است.
تفاوت مرگ مغزی با کما چیست؟
مرگ مغزی با اغما (یا همان کما) دو تفاوت عمده دارد:
۱- تفاوت مرگ مغزی و اغما آن است که اغما به معنی کاهش اعمال مغز است، ولی مرگ مغزی، از کار افتادن کامل سلول های مغزی و فقدان برگشت ناپذیر مغز است.
۲- در کما ممکن است فرد برای مدت طولانی زنده بماند یا به اصطلاح زندگی نباتی پیدا کند. ولی در مرگ مغزی، قلب فرد حتما بعد از چند ساعت یا نهایتا چند روز متوقف خواهد شد.
حقوق جنین در رحم مادر و قبل از تولد چیست؟
طبق ماده هشتصد و هفتاد و پنج (875) قانون مدنی، جنین قبل از خروج از رحم می‌تواند ارث ببرد. و طبق ماده هشتصد و پنجاه و یک (851) قانون مدنی، می‌توان به نفع جنین وصیت کرد. همچنین طبق ماده یک (1) قانون مسئولیت مدنی، جنین می‌تواند پس از تولد، خساراتی که در دوران جنینی به وی وارد شده را مطالبه کند. (برای مثال اگر مادری آگاهانه برای آسیب به جنین یا سقط آن دارویی بخورد و باعث شود جنین با نقص جسمانی متولد شود.)
همانطور که مشاهده می‌کنید، جنین در رحم مادر هم (با اینکه متولد نشده و دارای شخصیت نیست) حقوقی دارد.
شروع حقوق مدنی جنین کجاست؟
این حقوق معطوف به دمیده شدن روح به آن نیست و می‌توان انعقاد نطفه را شروع این حقوق دانست.
شرط تحقق پیدا کردن حقوق جنین چیست؟
برای تحقق پیدا کردن حقوق، شرایط خاصی وجود دارد. برای مثال زنده متولد شدن جنین.
